Kafkaslar ve Azerbaycan'da Türkler،

Kafkaslar ve Azerbaycan'da Türkler، #OğuzTürk MÖ 722-705 yılları arasında hüküm süren Asur kralı II. Sargon'un yazıtları, onun saltanatı sırasında Kafkaslar ve Azerbaycan'daki jeopolitik duruma dair değerli bilgiler sunar. Bu yazıtlarda bahsedilen birçok grup arasında, "Turukku" ve "Tabar" (veya "Tabal") erken Türk gruplarıyla olan ilişkileri nedeniyle öne çıkar. Bu analiz, bu grupların bahsedilmesini inceler ve Kafkaslar ve Azerbaycan bölgesinde herhangi bir erken Türk veya proto-Türk varlığına dair kanıtları değerlendirir. Turukku II. Sargon ve diğer Asur krallarının yazıtlarında bahsedilen Turukku, Asur'un doğu ve kuzeydoğusundaki dağlık bölgelerde yaşayan bir kabile halkıdır. Bu bölgeler, Güney Kafkaslar ve günümüz Güney Azerbaycan'ına karşılık gelir. Asur kayıtları, Turukku'yu sık sık Asur İmparatorluğu ve komşuları ile çatışmalara giren savaşçı ve militan bir grup olarak tanımlar. II. Sargon'un yazıtlarından bir örnek: "Ben, evrenin kralı, Asur kralı Sargon, Mannai, Andia, Zikirtu ve Turukku'ya karşı savaştım. Şehirlerini ele geçirdim ve birçok esir aldım." Bu, Asur ile Turukku arasındaki askeri çatışmaları vurgular ve bölgedeki önemli varlıklarını ve direnişlerini gösterir (Luckenbill, 1927). Turukku'nun erken Türk gruplarıyla olan bağlantısı güçlüdür. Dilbilimsel olarak, "Turukku" ismi "Türk" ile yüzeysel bir benzerlik taşır, ancak Turukku'yu Türk dil ailesine bağlayan dilbilimsel kanıtlar üzerinde daha fazla araştırma ve bilimsel çalışma yapılması gerekmektedir. Turukku, Zagros Dağları ve kuzey ve doğusunda yaşayan farklı bir etnik grup olarak görünmektedir ve Asur ile olan etkileşimleri çeşitli askeri seferler ve cezalandırma seferleri ile iyi belgelenmiştir (Radner, 2003). Tabar (Tabal) "Tabar" veya "Tabal" da II. Sargon'un askeri seferleri bağlamında anılır. Tabal halkı, özellikle modern Türkiye'ye karşılık gelen bölgelerde, Anadolu bölgesinde yaşamıştır. Kimmerler de dahil olmak üzere, Yakın Doğu topraklarına akınlarıyla bilinen bir kabile koalisyonunun parçası olarak tanımlanırlar. II. Sargon'un yazıtlarından birinde şöyle denir: "Mannai ve Urartu topraklarındaki Kummuh ülkesinde, Tabal halkı (Tibareni veya Tabar olarak da anılır) Kimmerlerle birleşmişti. Ben, Sargon, onları yendim ve toz gibi dağıttım." Bu hesap, Tabal'ın Asur egemenliğine meydan okuyan kuzey kabilelerinin daha geniş koalisyonundaki varlığını göstermektedir (Grayson, 1991). Tabal, daha sonraki yüzyıllarda gözlemlenen coğrafi ve göç kalıpları nedeniyle zaman zaman proto-Türk gruplarıyla ilişkilendirilir. Ancak, Turukku gibi, Tabal'ın Türk halklarıyla olan bağlantısının daha fazla araştırılması ve incelenmesi gerekmektedir. "Tabal" terimi çeşitli Anadolu kabileleriyle ilişkilendirilmiştir ve Türk gruplarla herhangi bir bağlantı kesin kanıtlara sahip değildir (Ivantchik, 1993). Bölgede Erken Türk Varlığı MÖ 8. yüzyılda Yakın Doğu'da erken Türk varlığı arayışı karmaşıktır. Yerleşik oryantalist araştırma ve literatüre göre, Türk halklarının genellikle Moğolistan ve Güney Sibirya bölgesinde ortaya çıktığına inanılır ve Batıya doğru önemli göçlerin daha çok M.S. ilk binyılda gerçekleştiği kabul edilir. Ancak, oryantalist olmayan bilim adamlarının daha fazla araştırma ve analizleri, karşıt bir hipotez önermektedir. "Turukku" ve "Tabal" isimleri önerici görünse de, bu grupları doğrudan Türk halklarına bağlayan yeterli kanıtlar vardır. Tarihsel ve arkeolojik kanıtlar, Sargon'un yazıtlarında bahsedilen bölgelerde çeşitli kabilelerin ve etnik grupların varlığını göstermektedir, ancak erken Türk göçleriyle kesin bağlantılar kurulmamıştır (Diakonoff, 1985). Sonuç II. Sargon'un yazıtlarında bahsedilen Turukku ve Tabal'ın erken Türk halklarıyla doğrudan bir bağlantısı olduğuna inanıyorum. Bu gruplar, Asur askeri seferleri bağlamında kendi başlarına önemliydiler ve kesin etnik ve dilbilimsel kimlikleri akademik araştırma ve çalışmanın konusu olmalıdır. Bölgede erken Türk varlığı arayışı, tarihi, dilbilimsel ve arkeolojik kanıtları birleştiren çok disiplinli bir yaklaşıma dayanmaya devam etmektedir. Kaynaklar: - Diakonoff, I. M. (1985). *Kafkaslar ve Eski Doğu Anadolu'nun Tarih Öncesi Sorunu*. Chicago Üniversitesi Yayınları. - Golden, P. B. (1992). *Türk Halklarının Tarihine Giriş: Orta Çağ ve Erken Modern Avrasya ve Orta Doğu'da Etnogenez ve Devlet Oluşumu*. Otto Harrassowitz. - Grayson, A. K. (1991). *MÖ 1. Bin Yılın Başlarındaki Asur Hükümdarları II (858-745 BC)*. Toronto Üniversitesi Yayınları. - Ivantchik, A. I. (1993). *Batı Avrasya'daki Erken Türkler: Tarihsel Bir İnceleme*. Akademie Verlag. - Luckenbill, D. D. (1927). *Asur ve Babil'in Antik Kayıtları, Cilt II*. Chicago Üniversitesi Yayınları. - Radner, K. (2003). *Yeni Asur İmparatorluğu: Tarihsel Bir Yeniden Değerlendirme*. Cambridge Üniversitesi Yayınları. #OğuzTürk